ابزار اصلی در جنگ شناختی، «رسانه» است

به گزارش موج فارس؛برای مقابله با جنگ شناختی دشمن، کار اصلی تبیین صحیح حقایق، برگزاری دوره‌‌های دانش‌‌افزایی، دوره‌‌های کتاب‌‌خوانی، بحث آزاد بر محور باورهای بنیادی، قرآن، نهج‌‌البلاغه و … است.

امروز پنج‌شنبه، ۱۱ اردیبهشت ۱۴۰۴، حجت الاسلام و المسلمین دکتر ابراهیم کلانتری، تولیت آستان مقدس احمدی و محمدی علیهماالسلام، در نود‌ و سومین جلسه «جهاد تبیین»، که در سالن شهید آیت الله دستغیب برگزار گردید، پیرامون موضوع «جنگ شناختی»، به ایراد سخن پرداخت.

به گزارش روابط عمومی و امور بین الملل آستان مقدس، استاد دانشگاه تهران، در ابتدای این نشست، ضمن عرض تسلیت درگذشت جمعی از هم‌وطنان در حادثه تلخ بندر شهید رجایی، تبریک دهه کرامت و گرامی‌داشت یاد و خاطره استاد شهید مرتضی مطهری، گفت: حقیقتاً ایشان بزرگترین تبیین‌گر عرصه جهاد تبیین طی چند دهه قبل از پیروزی انقلاب اسلامی ایران بودند که با سخنرانی، تألیف کتاب و پاسخگویی به شبهات و سوالات متعدد در حوزه مباحث دینی، نسل جوان آن دوره را به درستی آگاه کردند و زحمات ایشان به بار نشست و تا امروز هم ادامه دارد و آن سفره پرباری که این عالِم برای شیفتگان و علاقمندان  به معارف اهل‌بیت علیهم السلام گسترانید، همچنان باز و پر برکت می‌باشد.

دکتر کلانتری، در ادامه با بیان اینکه در دنیای جدید، مدل و نوع جنگ‌‌ها و درگیری‌‌ها و نزاع‌‌ها میان دولت‌‌های متخاصم با گذشته تفاوت‌‌های بسیاری پیدا کرده است، گفت: یک روز جنگ‌‌ها در منطقه‌‌ای محدود و با سلاح‌‌های ابتدایی انجام می‌‌شد و آثار مخرّب آن نیز بسیار محدود بود؛ اما در دنیای جدید، هم حوزه‌‌های جنگ تغییر کرده است،  هم سلاح‌‌ها به کلی دگرگون شده‌‌اند و هم تلفات از نوع دیگری است، گرچه اهداف جنگ فرق چندانی نکرده و آن همان از پا درآوردن دولت و ملّت رقیب است.

وی در ادامه به انوع حوزه های جنگی از دید سازمان ناتو اشاره کرد و گفت: این سازمان در سال ۲۰۲۰، پنج حوزه جنگی را با دشمنان آمریکا تعریف کرد، که عبارت‌اند از: ۱ـ «زمین»، ۲ـ «هوا»، ۳ـ «دریا»، ۴ـ «فضا» و ۵ـ «فضای سایبر».  اخیراً حوزه جدیدی را به این پنج حوزه اضافه کرده‌اند و آن حوزه «شناخت» است و جنگ در این حوزه را «جنگ شناختی» نام گذارده‌‌اند و به شدت بر آن متمرکز شده‌‌اند.

استاد دانشگاه تهران، گفت: «جنگ شناختی» اصطلاح جدیدی است که سابقه زیادی در ادبیات دولت‌‌ها و ملت‌‌ها ندارد و از حوزه جدیدی از جنگ نرم و نزاع و درگیری در دنیای جدید پرده بر می‌‌دارد. البته جنگ شناختی و کار کردن بر روی ذهن افراد، از قرون وسطی وجود داشته و ادامه پیدا کرده است؛ اما اینکه به عرصه جنگ تبدیل می‌شود و دستگاه، قدرت و دلارها پشت کار قرار می‌گیرند و به حمایت می‌پردازند و در این زمینه جبهه تعریف می‌کنند این یک کار جدید می‌باشد.

وی ادامه داد: جنگ شناخنی همیشه وجود داشته است، حتی جلال آل احمد در کتاب «غرب‌زدگی» در حقیقت همین را بیان می‌کند، که انسان غرب‌زده مانند گندم سِن زده می‌باشد‌ که در ظاهر خوب و زیبا است اما در باطن، دوده و تباهی وجود دارد؛ انسان غرب‌زده نیز اینچنین است که در باطن او هیچ چیزی وجود ندارد، یعنی تمام دستگاه‌های شناختی او تعطیل می‌باشد ولی در ظاهر اینگونه نشان نمی‌دهد و همه او را دانشمند و اندیشمند می‌دانند.

تولیت آستان مقدس، در ادامه به آیه ۱۸ سوره بقره در این زمینه اشاره کرد؛ «صُمٌّ بُکْمٌ عُمْیٌ فَهُمْ لَا یَرْجِعُونَ»؛ «کرند، لالند، کورند؛ بنابراین به راه نمى‌آیند». با اینکه این آیه مربوط به ۱۴ قرن پیش می‌باشد، نشان‌دهنده این است که در آن زمان هم جنگ شناختی وجود داشته است؛ گوش، زبان و چشم ابزار ادراک ما هستند که راه را برای شناخت باز می‌کنند. ارسطو بیان می‌کند: «مَنْ فَقَدَ حِسّاً فَقَدَ عِلْماً»، «کسی که برخی حواس را نداشته باشد، برخی از علوم و دانش‌ها را هم نخواهد داشت». یعنی حس است که علم را ایجاد می‌کند، در ابتدا باید بشنویم و یا ببینیم تا درکی برای ما اتفاق بیافتد، این زبان است که هم برای خود فرد و هم برای کسی که به او گوش فرا می‌دهد، علم و شناخت ایجاد می‌کند. این موضوع به تاریخ‌های گذشته نیز باز می‌گردد، به زمان حضرت موسی(ع)، حضرت عیسی(ع) و حتی حضرت آدم(ع)، اما اینکه قدرت‌ها بر روی این نوع جنگ سرمایه‌گذاری کنند، کار جدیدی است، یعنی لشکر‌هایی در دنیا درست بشود که صرفاً کارشان این باشد که شناخت‌ها را بر هم بزنند، مانند لشکرهایی که در اسرائیل یا در آلبانی(اقامتگاه اعضای سازمان منافقین) وجود دارد، که هزاران انسان بیکار، فرسوده و از همه جا در مانده، بیچاره و منافق که در گوشه‌ای از جهان جمع شده‌اند و مشغول جنگ شناختی هستند.

استاد دانشگاه تهران، در ادامه به تعریف جنگ شناختی پرداخت و گفت: جنگ شناختی، جنگ و درگیری در فضای ذهن، فکر، ادراک و شناخت، به‌‌‌ منظور اخلال در فرایند تفکّر و رسیدن به شناخت‌‌های درست، تشکیک در آگاهی‌‌های پیشین و ایجاد تضاد در اندیشه‌‌های مورد قبول شهروندان جامعه هدف می‌باشد.

استاد دانشگاه تهران، اظهار کرد: در جنگ شناختی، ذهن انسان، اولین و اصلی‌ترین میدان نبرد است و نخستین نتیجه آن این است که انسان را به نگاه و بینش غلط می‌‌کشاند و در شناخت حقایق و واقعیت‌‌های پیرامون خود به خطا می‌‌برد. بی‌‌گمان خطای در شناخت، انحراف در گرایش‌‌ها و باورها را به دنبال خواهد داشت و خطای در باورها به خطای در رفتارها منتهی خواهد شد. خطا در رفتارها همان هدفی است که دشمن از جنگ شناختی دنبال می‌‌کند.

استاد دانشگاه تهران، با ذکر این نکته که جنگ شناختی یکی از انواع جنگ نرم است، اظهار کرد: «جان کالینز، نظریه‌پرداز دانشگاه ملی جنگ آمریکا، جنگ نرم را این‌گونه تعریف می‌کند: «استفادۀ طراحی‌شده از تبلیغات و ابزارهای مربوط به آن، برای نفوذ در مختصات فکری دشمن، با توسل به شیوه‌هایی که موجبِ پیشرفتِ مقاصدِ امنیتِ ملیِ مجری می‌شود.». به عبارت روشن‌تر، جنگ نرم یعنی: «طراحی و بهره‌گیری هدفمند از تبلیغات و دیگر اقدامات، که هدف اصلی طراحان آن اثرگذاری و نفوذ در باورها، اعتقادات، عواطف، احساسات، تمایلات و رفتار ملت و دولت‌های متخاصم، بی‌طرف و هم‌پیمان [است]، البته به‌منظور دستیابی به اهداف ایدئولوژیک و ملی.» (محمود عسکری، جنگ نرم؛ عرصۀ دفاع ملی (تهران، دانشگاه امام صادق(ع)، ۱۳۹۰)، ص ۲۳.

وی در ادامه به سخنی از مقام معظم رهبری(دام ظله) در باب تنوّع جنگ‌‌ها در عصر جدید اشاره کرد؛ «امروز جنگ‌های دنیا جنگ‌های ترکیبی است. جنگ سخت و جنگ نرم و جنگ فکری و جنگ فرهنگی و جنگ با سلاح‌های گوناگون و جنگ شناختی و امثال این‌ها با همدیگر مایه تهاجم به یک ملّت یا یک کشور است». (بیانات در مراسم مشترک دانش‌آموختگی دانشجویان دانشگاه‌های افسری ۱۱/ ۰۷/ ۱۴۰۱).

تولیت حرم مطهر خاطرنشان کرد: در میدان جنگ شناختی، از تیر، تفنگ، تانک، موشک و بمب‌‌افکن و انفجار و خون‌‌ریزی خبری نیست. در این میدان‌‌گاه، فکرها، القائات شبه علمی، مقاله‌‌ها، خبرها، تحلیل‌‌ها، گزارش‌‌ها چون گلوله‌‌های آتشین عمل می‌کنند. همچنین بار معنایی هر کلمه، جمله، تیتر، متن ، تصویر و جهتگیری بگونه‌‌ای تنظیم می‌‌شود که بتواند مغز، فکر و آگاهی حریف را به چالش و انفعال بکشاند و متزلزل سازد.

وی ادامه داد: لذا در اتاق جنگ شناختی، آنچه مطرح است، طراحی پیام و اثرگذاری آن در حوزه سیاسی، اجتماعی، اعتقادی، اخلاقی و حتی نظامی است که حرف اول را می‌‌زند. در این جنگ نیز ابزار اصلی «رسانه» است، البته به معنای عام، یعنی همه انواع رسانه اعم از صوتی، تصویری، مکتوب، مجازی و حقیقی. مقام معظم رهبری(دام ظله) در باب  اهمیت رسانه در حوزه جنگ شناختی می‌‌فرمایند:

«فعلاً دشمن از ابزار رسانه استفاده می‌‌کند، برای اثرگذاری بر افکار عمومی. توجّه کنید! ابزار رسانه، ابزار مهم و اگر دستِ دشمن باشد، ابزار خطرناکی است. ابزار رسانه را تشبیه می‌‌کنند به سلاح‌‌های شیمیایی در جنگ نظامی؛ سلاح شیمیایی را وقتی می‌‌زنند، سلاح شیمیایی تانک و تجهیزات را از بین نمی‌‌برد؛ تجهیزات می‌‌ماند و انسان‌‌ها از بین می‌‌روند و از قدرتِ استفاده‌ از ابزار می‌افتند؛ سلاح شیمیایی در جنگ نظامی این‌جوری است؛ ابزارِ رسانه هم این‌جور است. امروز از تلویزیون، از رادیو، از اینترنت، از شبکه‌های اجتماعی، از انواع و اقسام وسایل فضای مجازی، علیه افکار عمومی ما استفاده می‌‌شود؛ این را کسانی که مسئولیّت این بخش از کشور را -بخش ارتباطات را- دارند، درست توجّه کنند… که آنها ابزاری نشوند برای اینکه دشمن راحت بتواند سلاح شیمیایی خودش را علیه این مردم به کار ببرد. وظیفه‌ خودشان را بدانند و با جدیّت عمل کنند»؛ (بیانات در همایش ده‌ها هزار نفری «خدمت بسیجیان» در ورزشگاه آزادی، ۱۲/۷/۱۳۹۷).

استاد دانشگاه تهران، خاطرنشان کرد: تردیدی نیست که اصلی‌‌ترین ابزار رسانه در جنگ شناختی، فضای مجازی است که با تأسف باید گفت در کشور ما این فضای حساس، رها می‌باشد، اگر نگوییم که صد در صد تحت مدیریت دشمنان کشور و ملّت است. مقام معظم رهبری(مدظله العالی) در همین خصوص نیز هشدار لازم را داده‌‌اند؛ «متأسّفانه در فضای مجازیِ کشور ما هم که آن رعایت‌‌های لازم با وجود این همه تأکیدی که من کردم صورت نمی‌‌گیرد و در یک جهاتی واقعاً وِل است، که بایستی آن کسانی که مسئول هستند حواسشان باشد. همه‌ کشورهای دنیا روی فضای مجازیِ خودشان دارند اِعمال مدیریّت می‌‌کنند، [در حالی که] ما افتخار می‌‌کنیم به اینکه ما فضای مجازی را ول کرده‌ایم! این افتخار ندارد؛ این به هیچ وجه افتخار ندارد. فضای مجازی را بایستی مدیریّت کرد. از این امکان مردم استفاده کنند، برای مردم بلاشک وسیله‌ آزادی است، خیلی هم خوب است امّا نباید این وسیله را در اختیار دشمن گذاشت که بتواند علیه کشور و علیه ملّت توطئه کند» (سخنرانی نوروزی خطاب به ملت ایران، ۱/۱/۱۴۰۰).

تولیت آستان مقدس، خاطرنشان کرد: نیروهای انقلاب و کسانی که قلبشان برای کشور می‌تپد، همه این درخواست را دارند که فضای مجازی باید مدیریت شود و قانون خاص خودش را داشته باشد، نه اینکه آن را رها کنیم، که این خود برای کشور سم مهلک می‌باشد و انتظار این است که مجلس شورای اسلامی که مملو از نیروهای انقلابی است، در این مورد یک فکر اساسی بدون ترس از هیاهوها کند، در مورد تیک تاک همه کشورهای آمریکایی و اروپایی، یک دست پیش آمدند و بدون هیچ نوع نگرانی و خجالتی آن را کنترل کردند، حال بیان می‌کنند که ما جهان آزاد هستیم و شما ایرانی‌ها فضا را بسته‌اید و هیچ آزادی وجود ندارد!

رئیس انجمن علمی انقلاب اسلامی، با بیان اینکه ابزار اصلی مقابله با جنگ شناختی، جهاد تبیین است، گفت: در مقابله با جنگ شناختی دشمن، کار اصلی تبیین صحیح حقایق، برگزاری دوره‌‌های دانش‌‌افزایی، دوره‌‌های کتاب‌‌خوانی، بحث آزاد بر محور باورهای بنیادی، قرآن، نهج‌‌البلاغه و … است.

وی خاطرنشان کرد: در آنجایی که دشمن قصد دارد شناخت صحیح افراد مختلف جامعه ما را از بین ببرد، باید تلاش کنیم که آنها راه درست را طی کنند و ما اطلاعات دقیق و صحیح به آن‌ها ارائه کنیم و شیوه تفکر منطقی را به آنها آموزش بدهیم. بسیاری از افراد جامعه ما از نظر اطلاعات دارای خلأ هستند و داده های لازم را در این زمینه ندارند و از طرفی در جامعه افرادی هستند که اطلاعات غلط به افراد می‌دهند؛ نمونه آن را در بیان دلایل آتش سوزی اسکله بندر شهید رجایی، شاهد هستیم. اتفاقی که مشابه آن علی الدوام در کل دنیا رخ می‌دهد و سایر حوادث دلخراش دیگر مانند سقوط هواپیما. به عنوان نمونه در چند روز گذشته به طور میانگین هر روز یک هواپیما در آمریکا سقوط کرده است، و یا در آتش سوزی ایالت کالیفرنیا، به گفته خود آمریکایی‌ها ۲۰۰ میلیارد دلار هزینه برای آنها در برداشته و چند هزار هکتار از سرزمین‌های آنها سوخته و از بین رفته و حتی تا نزدیکی‌های هالیوود این آتش پیشرفت کرده است، یعنی آن قله افتخار آمریکا که هنرمندان در آن زندگی می‌کنند نیز درگیر این حادثه شده است. اما در ایران، اسکله شهید رجایی ۲۴۰۰ هکتار است که دارای بلوک‌بندی های متفاوتی نیز می‌باشد و به مانند یک شهر است و هر روز ده‌ها کشتی در صف انتظار برای تخلیه بارهای خود هستند، حال یک قسمتی از آن دچار حریق و آتش سوزی شده و این اتفاق باعث بیداری تمام دشمنان ایران در کل دنیا شده است.

تولیت حرم مطهر، گفت: زمانی که در کشور ما یک مشکل رخ می‌دهد، همه ورود پیدا می‌کنند. افراد سِن زده که هر شب خواب غرب را در عالم رویا می‌بینند، شروع به شکستن روحیه مردم می‌کنند، آن هم با دادن اطلاعات غلط و دروغ  و پخش و انتشار فیلم‌ها از زوایای مختلف. ولیکن در کالیفرنیا، که یک شهر در حال سوختن است حاضر نیستند حتی یک عکس از آن منتشر کنند، اما در ایران از یک حادثه، از همه زوایای آن عکس می‌گیرند و آن را به صورت گسترده نشر می‌دهند، حتی تصاویر افرادی را که در این حادثه از بین رفته‌اند، به قصد تضعیف روحیه و شکستن احساسات مردم، منتشر می‌کنند. و بعد هم در مورد علل و دلایل آتش‌سوزی، شروع به شایعه‌سازی و جو‌سازی می‌کنند. در کالیفرنیا بعد از گذشت ۱۰ روز از آتش‌سوزی، شهردار آن منطقه که در جای دیگر حضور داشت، بعد از بازگشت در مصاحبه‌ای اعلام کرد که در اطفای حریق در نقطه صفر هستیم. اما در بندر عظیم و وسیعی مانند اسکله شهید رجایی بندعباس، آتش کمتر از ۵۰ ساعت مهار می‌شود، که این یک افتخار بسیار بزرگ می‌باشد، چرا این را بیان نمی‌کنند؟! بلافاصله مسئولین، رئیس جمهور و دو وزیر، در صحنه حضور پیدا می‌کنند، از طرفی هم مردم برای اهدای خون در صف‌های طولانی مدت برای کمک به هموطنان خودشان می‌شتابند.

وی ادامه داد: در کشورهای دیگر اما اینگونه نیست. در کالیفرنیا بعد از آتش سوزی، سرقت و غارتگری صورت گرفت و همچنین تجهیزات کافی برای إطفاء حریق نداشتند، و شهردار آنجا دلیل این کمبود را ارسال تجهیزات به اوکراین، عنوان کرد. علتی را که خود آنها به آن اذعان داشتند ولی آن جیره خوارهایی که در کشور حضور دارند، حتی حاضر نیستند که گفته‌های آنان را بیان کنند. کسانی که در حال به راه انداختن جنگ روانی و شناختی در کشور هستند، بیان می‌کنند شاید تجهیزات را به لبنان فرستاده باشند که نمی توانند آتش را خاموش کنند، در حالی که آتش به آن عظمت را ظرف ۵۰ ساعت خاموش و مهار کرده‌اند. در ایران، در سراسر کشور ابراز همدردی با این افراد حادثه دیده را شاهد هستیم، حتی در حرم حضرت شاهچراغ علیه السلام نیز این احساس همدردی به مرحله ظهور و بروز رسید. آنقدر احساس نوع‌دوستی در کشور ما در سطح بسیار بالایی قرار دارد اما این‌ها را کسی بیان نمی‌کند و فقط از نظر خودشان چندین نقطه ضعف را می‌سازند و آنها را انتشار می‌دهند، این یعنی جنگ شناختی.

مقام معظم رهبری در خصوص اهمیت تبیین صحیح حقایق در عرصه مقابله با جنگ شناختی، چنین رهنمود داده‌‌اند: «خیلی از حقایق هست که باید تبیین بشود. در قبال این حرکت گمراه‌کننده‌ای که از صد طرف به سمت ملّت ایران سرازیر است و تأثیرگذاری بر افکار عمومی که یکی از هدف‌‌های بزرگ دشمنان ایران و اسلام و انقلاب اسلامی است و دچار ابهام نگه داشتنِ افکار و رها کردن اذهان مردم و به‌‌خصوص جوان‌‌ها، «حرکت تبیین» خنثی‌کننده‌ این توطئه‌ دشمن و این حرکت دشمن است» (بیانات در پایان مراسم عزاداری اربعین حسینی، ۵/۷/۱۴۰۰).